როცა ქვეყანას 16 წლის განმავლობაში ერთი და იგივე ხელისუფლება მართავს, ეს დემოკრატიის კრიზისზე მიუთითებს. თანამედროვე ისტორია შეგვახსენებს, რომ გრძელვადიანი მმართველობა იშვიათად მთავრდება კარგად. აქ განვიხილავთ, რა ხდება, როცა პარტია ზედმეტად დიდი ხნით რჩება ხელისუფლებაში და გავიხსენებთ სხვა ქვეყნების მაგალითებს, რომლებმაც მძიმე პოლიტიკური და ეკონომიკური შედეგები მოიტანა. საქართველოს მმართველი პარტია რომელიც 12 წელია ხელისუფლებაშია, მეოთხე ვადით იწყებს ქვეყნის მართვას.
გრძელვადიანი მმართველობის მაგალითები
რუსეთი – ვლადიმირ პუტინის მმართველობა (2000 წლიდან -დღემდე)
– პუტინი, ძალაუფლების შენარჩუნების მიზნით, კონსტიტუციასაც კი ცვლის. მას შემდეგ, რაც ორი საპრეზიდენტო ვადა ამოიწურა, 2008 წელს მან თანამდებობები დროებით გადაანაწილა, შემდეგ კი კვლავ დაბრუნდა. ოპოზიციის დევნა და მედიის კონტროლი ყოველდღიურ რეალობად იქცა, ხოლო ნებისმიერი პროტესტი მკაცრად იშლება.
– შედეგი: ეკონომიკური იზოლაცია, მზარდი სიღარიბე და ომები მეზობელ ქვეყნებთან.
ბელარუსი – ალექსანდრ ლუკაშენკო (1994 წლიდან-დღემდე)
-ლუკაშენკომ მედიის თავისუფლება მთლიანად გაანადგურა და არჩევნები ფარსად აქცია. ოპოზიციური კანდიდატები ციხეში ხვდებიან, ხოლო 2020 წლის საპროტესტო ტალღა ბრუტალურად ჩაახშო.
– შედეგი: პოლიტიკური იზოლაცია და მტკიცე ეკონომიკური სტაგნაცია.
ვენესუელა – უგო ჩავესი (1999-2013) და ნიკოლას მადურო (2013 წლიდან-დღემდე)
– ვენესუელამ ნახა, რა ხდება, როცა ხელისუფლება ეკონომიკურ პოლიტიკას საკუთარ პოპულიზმზე აგებს. ქვეყანამ მიიღო ჰიპერინფლაცია, სოციალური კრიზისი და მასობრივი მიგრაცია.
– შედეგი: ვენესუელა გადაიქცა ეკონომიკური კატასტროფის სიმბოლოდ, სადაც სურსათსა და მედიკამენტებზე წვდომაც კი შეზღუდულია.
რა ხდება, როცა ძალაუფლება ერთი ჯგუფის ხელში რჩება?კონკურენციის გაქრობა
ხელისუფლების შეცვლის გარეშე არ რჩება სივრცე ახალი იდეებისთვის და პოლიტიკური ოპონენტები თანდათან იზოლირდებიან ან მთლიანად ქრებიან. არჩევნები ხდება ფარსი, სადაც შედეგი წინასწარ ცნობილია.
დიქტატურისკენ ნაბიჯ-ნაბიჯ სვლა
როცა ხელისუფლება ხანგრძლივად რჩება, იწყება ოპოზიციის და მედიასაშუალებების კონტროლი. ადამიანები კარგავენ პროტესტის მოტივაციას, რადგან მათ არ სჯერათ, რომ რამე შეიცვლება.
ეკონომიკური და სოციალური სტაგნაცია
ინვესტორები და ბიზნესები თავს არიდებენ იმ ქვეყნების ეკონომიკაში ინვესტირებას , სადაც პოლიტიკური მდგომარეობა მუდმივად გაურკვეველია. ასეთ გარემოში მთავრობა მხოლოდ ფასების მართვას და კონტროლს ეყრდნობა, რაც საბოლოოდ კრიზისს იწვევს.
რა ხდება საქართველოში?საქართველო უკვე შეეჩვია ერთპარტიულ მმართველობას, სადაც ცვლილებები მხოლოდ ფორმალურია.
– ერთი და იგივე პიროვნებების “კარუსელი” სხვადასხვა მაღალ თანამდებობებზე,
– მმართველი პარტია აკონტროლებს სასამართლოს, მედიას და პარლამენტს, რაც დემოკრატიულ პროცესს უბრალოდ სიმულაციად აქცევს.
თუ მმართველობა არ იცვლება, მთავრობა ვერ ხედავს საჭიროებას, რომ ანგარიშვალდებული იყოს მოსახლეობის წინაშე. ეს კი ნიშნავს, რომ ხალხის პრობლემები და საჭიროებები არ ანაღვლებს.
16 წელი ზედმეტად ბევრიამსოფლიოს გამოცდილება გვაჩვენებს, რომ გრძელვადიანი მმართველობა ნგრევისკენ მიგვიყვანს. არც-ერთი პოლიტიკური ლიდერი და არც-ერთი პარტია არ უნდა რჩებოდეს ხელისუფლებაში იმდენ ხანს, რომ სისტემა მათზე მთლიანად იყოს დამოკიდებული.
საქართველო არ უნდა გახდეს რუსეთის, ბელარუსის ან ვენესუელას გზის გამგრძელებელი. საჭიროა რეალური პოლიტიკური კონკურენცია, მედიის თავისუფლება და ხალხის ნდობის აღდგენა არჩევნებისადმი. თუ ხელისუფლება არ შეიცვალა, ქვეყანა დაიხურება საერთაშორისო სამყაროსთვის და გაუარესდება მოქალაქეების სოციალური და ეკონომიკური მდგომარეობა.
დემოკრატია ცვლილებებს გულისხმობს. როცა ხელისუფლება არ იცვლება, ქვეყანა ერთ ადგილზე იყინება, ხოლო მოქალაქეები კარგავენ მომავალის იმედს. მსოფლიო გამოცდილება გვაჩვენებს, რომ 16 წლიანი სტაგნაცია მხოლოდ დასაწყისია უფრო ღრმა კრიზისის.
ტექსტი მომზადებულია AI-ს მიერ
