საქართველოს არჩევნების ერთ-ერთი ყველაზე სავარაუდო შედეგია მმართველი პარტიის უმრავლესობის დაკარგვა. თუმცა, უცნობია, რომელი პარტია შეიძლება მის ადგილზე მოვიდეს.
საქართველო 26 ოქტომბერს პარლამენტის არჩევნებისთვის ემზადება. როგორც წინა არჩევნები, ეს არჩევნებიც მნიშვნელოვანია არა მხოლოდ ქვეყნის შიდა პოლიტიკისთვის, არამედ, რაც მთავარია, მისი საგარეო პოლიტიკური კურსისთვის.
ამჯერად მთავარი სიახლე შესაძლოა იყოს ის , რომ ქვეყანას სრულიად ახალი მმართველობითი ფორმით – კოალიციური მთავრობით – მოუწიოს მართვა.
ბოლო თვეების განმავლობაში ჩატარებულმა გამოკითხვებმა განსხვავებული შედეგები აჩვენა, მაგრამ რამდენიმე ძირითადი მიგნება გამოკვეთა: გამოკითხვები მიუთითებს, რომ მმართველი პარტია „ქართული ოცნება“ კონკურენტებზე მეტ ხმას მიიღებს, თუმცა საკმარისი რაოდენობა არ ეყოფა აბსოლუტური უმრავლესობის შესანარჩუნებლად. ერთ-ერთი გამოკითხვით, პარტიის რეიტინგი 32%-მდე ეცემა, რაც ამომრჩეველთა მესამედის დაკარგვას ნიშნავს.
მმართველი პარტია აცხადებს, რომ ამ არჩევნებში მილიონამდე ხმის მიღებას გეგმავს – უფრო მეტს, ვიდრე 2020 წელს – თუმცა წარსული გამოცდილება აჩვენებს, რომ ასეთი შედეგის მიღწევა განსაკუთრებით ახალი პროპორციული საარჩევნო სისტემის პირობებში ძალიან რთული იქნება.
მართალია, ოპოზიცია კვლავაც ქრონიკულადაა დაყოფილი, თუმცა ამჯერად პარტიების რაოდენობა შედარებით შემცირდა. გარკვეული საარჩევნო ალიანსებიც შეიქმნა, რაც პარლამენტში ფართო წარმომადგენლობის შექმნას შეუწყობს ხელს.
ეს კი სრულიად ახალ რეალობას ქმნის – საქართველოს პოლიტიკურ პარტიებს შეიძლება პასუხისმგებლობების გაყოფა მოუწიოთ.
მიუხედავად ამისა, გაურკვეველია, როგორ მოიქცევიან პარტიები, თუ არჩევნების შედეგები ასეთი იქნება. მაგალითად, გიორგი გახარიას „საქართველოსთვის“ პარტია, რომელიც აცხადებს, რომ მისი პოლიტიკა ორ მთავარ ძალას შორის მდებარეობს, სავარაუდოდ „ქართულ ოცნებას“ დაუჭერს მხარს. ასევე, კითხვის ნიშნის ქვეშ დგას, რა პოზიციას დაიკავებს მამუკა ხაზარაძის „ლელო“ ოპოზიციურ „ნაციონალურ მოძრაობასთან“ მიმართებაში.
„გირჩიც“, დიდი ალბათობით, „ქართული ოცნების“ მხარეს დადგება, მით უმეტეს, თუ გავითვალისწინებთ პარტიის ბოლო განცხადებებს, რომლებშიც მმართველ პარტიასთან შესაძლო შეთანხმებას მიუთითებდნენ. შედეგად, მიუხედავად იმისა, მიაღწევს თუ არა მმართველი პარტია საკონსტიტუციო (113 მანდატი) ან უბრალო უმრავლესობას, „ქართულ ოცნებას“ კოალიციურ მთავრობაში მაინც დიდი გავლენა ექნება. მმართველ პარტიას აქვს რესურსი, რომ პატარა ჯგუფები და პარტიები კოალიციაში შეიყვანოს.
გარდა ამისა, არსებობს შანსი, რომ ოპოზიციამ მმართველობისთვის საკმარისი ადგილების მოპოვება მოახერხოს და უმრავლესობის შექმნას „ქართული ოცნების“ გარეშე შეეცადოს. თუმცა, ამის განხორციელება რთული იქნება, რადგან საქართველო არასდროს ყოფილა ნამდვილი კოალიციური მთავრობის პირობებში.
მართალია, ბიძინა ივანიშვილმა 2012 წელს სხვა პარტიების მხარდაჭერით მოიპოვა ძალაუფლება, მაგრამ ეს იყო წინასაარჩევნო კოალიცია და არა რთული მოლაპარაკებების შედეგად ჩამოყალიბებული მთავრობა. მაშინაც კი ივანიშვილი ცენტრალური ფიგურა იყო, რომელმაც მთავრობა თავისი პირადი ფინანსებითა და პრესტიჟით განამტკიცა. ანალოგიური ვითარება იყო მიხეილ სააკაშვილის მმართველობის დასაწყისშიც. ამჯერად, ოპოზიციაში არ არსებობს მსგავსი ფიგურა.
ამიტომ, კოალიციის ჩამოყალიბების პროცესი შესაძლოა ძალიან რთული აღმოჩნდეს და პოლიტიკური არასტაბილურობა გამოიწვიოს. თუნდაც ოპოზიციამ მოიპოვოს უფრო მეტი მანდატი, „ქართულ ოცნებას“ შეუძლია მათი ერთიანობა მნიშვნელოვნად დაასუსტოს ფინანსური სარგებლის შეთავაზებით და კარგად ანაზღაურებადი მაღალი თანამდებობების დათმობით.
ასევე, დიდი კითხვის ნიშნის ქვეშ დგას, შეძლებენ თუ არა სხვადასხვა გამოცდილების მქონე ოპოზიციური პარტიები ერთიანი მთავრობის შექმნას, როცა მათ შორის უნდობლობა საკმაოდ მაღალია. ეს მდგომარეობა მათ განსაკუთრებით მოწყვლადს ხდის მმართველი პარტიის მანიპულაციის მიმართ, რომელსაც პოლიტიკური გამოცდილება და რესურსები არ აკლია.
ერთ მაგალითს გავიხსენებთ: საქართველოს პრეზიდენტმა სალომე ზურაბიშვილმა „საქართველოსთვის“ და „ლელოს“ ლიდერებს ერთიანობისკენ მოუწოდა, მაგრამ მოლაპარაკებები ჩაიშალა და ურთიერთბრალდებებით დასრულდა.
მიუხედავად იმისა, რომ კოალიციური მმართველობა შესაძლოა ახალი და საინტერესო გამოცდილება იყოს, ეს გზა სავსეა გამოწვევებით და შესაძლებლობებით.
არსებობს საფრთხე, რომ არჩევნებს ქუჩის პროტესტები მოჰყვეს , საერთაშორისო ორგანიზაციებმა კი, თუ დარღვევები დაფიქსირდება, შედეგების ლეგიტიმაცია არ აღიარონ. მმართველმა პარტიამ შესაძლოა ასეთ რეაქციებს აგრესიულად უპასუხოს.
მომავალი პერიოდი საქართველოსთვის რთული იქნება.
ემილ ავდალიანი არის საერთაშორისო ურთიერთობების პროფესორი თბილისის ევროპულ უნივერსიტეტში და აბრეშუმის გზების მკვლევარი.
Europe’s Edge არის CEPA-ს ონლაინ ჟურნალი, რომელიც აშუქებს ევროპისა და ჩრდილოეთ ამერიკის საგარეო პოლიტიკის მნიშვნელოვან თემებს. სტატიაში გამოხატული მოსაზრებები ეკუთვნის ავტორს და არ წარმოადგენს ამ ინსტიტუტების ან CEPA-ს ოფიციალურ პოზიციას.
https://cepa.org/article/who-will-govern-in-georgia/
