ანტიდემოკრატიული ქცევები და საერთაშორისო შედეგების სხვა მაგალითები: რატომ გააუქმა აშშ-მა საქართველოს პრემიერის მიწვევა?
ბაიდენმა კობახიძისთვის მიწვევა გააუქმა: დემოკრატიული ღირებულებების მიმართ უპატივცემულობის შედეგები
25 სექტემბერს, ნიუ-იორკში, პრეზიდენტ ჯო ბაიდენის ტრადიციულ მიღებაზე მსოფლიო ლიდერებისა და გაეროს მაღალჩინოსნებისთვის თავდაპირველად მიწვეული იყო ირაკლი კობახიძე, რომელიც გაეროს გენერალურ ასამბლეაზე საქართველოს დელეგაციას ხელმძღვანელობდა. თუმცა, „ამერიკის ხმის“ მიერ გავრცელებული ინფორმაციით, ბაიდენის ადმინისტრაციამ მიწვევა გააუქმა და უარი განაცხადა საქართველოს მთავრობის მეთაურთან შეხვედრებზე.
ეს ქმედება საყურადღებოა, განსაკუთრებით იმ დროს, როცა საერთაშორისო არენაზე მსგავსი ნაბიჯები მიუთითებენ ქვეყნის ან ლიდერის ქმედებების ან ღირებულებების დემოკრატიული პრინციპების საწინააღმდეგოდ მიმართულებას. ბაიდენის ადმინისტრაციის თქმით, გადაწყვეტილების მიზეზი საქართველოს მთავრობის ბოლო პერიოდის ქმედებებია, რომლებიც დემოკრატიისა და ქართველი ხალხის ნების მიმართ უპატივცემულობაზე მიუთითებს.
მაგალითები წარსულიდან
მსგავსი ნაბიჯები არ არის უპრეცედენტო. მაგალითად, 2021 წელს, აშშ-ის ადმინისტრაციამ რუსეთის პრეზიდენტ ვლადიმერ პუტინთან შეხვედრა შეზღუდა, მას შემდეგ, რაც რუსეთმა დემოკრატიული ღირებულებების წინააღმდეგ ნაბიჯები გადადგა, მათ შორის, ალექსეი ნავალნის დაკავება და რეპრესიები პოლიტიკური ოპოზიციის მიმართ. ეს ნაბიჯები მიუთითებს, რომ საერთაშორისო ურთიერთობებში, დემოკრატიული ღირებულებების დარღვევა ხშირად იწვევს მსგავსი დიპლომატიური შედეგების დადგომას.
ანალოგიურად, ბელარუსის პრეზიდენტი ალექსანდრე ლუკაშენკო საერთაშორისო საზოგადოებისგან იზოლაციის პირისპირ დადგა მას შემდეგ, რაც მისი ხელისუფლების ქმედებებმა მკაცრად დაარღვია ადამიანის უფლებები და დემოკრატიული პროცესები. მსგავსი სანქციები და დიპლომატიური ურთიერთობების შეწყვეტა ხშირია იმ შემთხვევებში, როცა სახელმწიფოები და ლიდერები დემოკრატიის საერთაშორისო ნორმებს და ღირებულებებს არ აფასებენ.
საქართველოს პოლიტიკური კურსის შედეგები
საქართველოსთვის აშშ-ის გადაწყვეტილება ცხადია, მიუთითებს აშშ-ის შეშფოთებაზე ქვეყნის მიერ არჩეული კურსის გამო. „ამერიკის ხმასთან“ საუბრისას, მაღალი რანგის ამერიკელი ოფიციალური პირი მიანიშნებს, რომ საქართველოს მთავრობის ქმედებები იწვევს ეჭვებს ევროატლანტიკური ინტეგრაციის სურვილის არარსებობასთან დაკავშირებით.
ასეთივე მკვეთრი განცხადებები ამერიკულ-ქართული ურთიერთობების სიღრმეში აჩვენებს, რომ საერთაშორისო პარტნიორები, განსაკუთრებით დასავლეთის ქვეყნები, ყურადღებით აკვირდებიან საქართველოს ხელისუფლების ნაბიჯებს. მაგალითად, ე.წ. „უცხოეთის აგენტების“ შესახებ კანონის მიღება, რომელმაც საქართველოში მასობრივი პროტესტი გამოიწვია. დასავლელმა პარტნიორებმა აშშ-მა და ევროკავშირმა უმკაცრესი განცხადებები გააკეთეს.
დასკვნა
საქართველოს მთავრობისთვის აშშ-ის მხრიდან მიწვევის გაუქმება სერიოზული სიგნალია. ეს აჩვენებს, რომ დემოკრატიული პროცესებისა და ადამიანის უფლებებისადმი არადემოკრატიული ნაბიჯები შეიძლება უმძიმესი შედეგებით დასრულდეს. საქართველოს დიპლომატიური ურთიერთობები ისეთ ქვეყნებთან, როგორიცაა აშშ, დიდი მნიშვნელობისაა ქვეყნის ევროატლანტიკური კურსისათვის, უსაფრთხოებისთვის და ეკონომიკური სარგებლისთვის. მსგავსი მოქმედებები კი საერთაშორისო არენაზე სერიოზულ ზიანს აყენებს ამ ურთიერთობებს.
მომავალში საქართველოს ხელისუფლებამ უნდა გაითვალისწინოს ეს გამოცდილება და გამოავლინოს მეტი ერთგულება იმ ღირებულებების მიმართ, რაც დემოკრატიულ პრინციპებზეა დაფუძნებული, რათა თავიდან აიცილოს საერთაშორისო იზოლაცია და საკუთარი ადგილი დაიმკვიდროს ევროატლანტიკურ სივრცეში.
არსებობს რამდენიმე სხვა შემთხვევა, როცა მსგავსი ქმედებები გატარდა სხვა ქვეყნების ან ლიდერების მიმართ. აქ არის კიდევ რამდენიმე მაგალითი, რაც შეგიძლიათ გამოიყენოთ სტატიისთვის:
1. თურქეთის პრეზიდენტი რეჯეფ თაიფ ერდოღანი და აშშ-თურქეთის ურთიერთობები
2018 წელს, მას შემდეგ, რაც თურქეთის ხელისუფლებამ ბრიტანელი და ამერიკელი პასტორი ენდრიუ ბრანსონი დააკავა, აშშ-მ ეკონომიკური სანქციები დააწესა თურქეთის მაღალჩინოსნებზე. სანქციები მოიცავდა თურქეთის დელეგაციების ჩახსნას ამერიკულ ღონისძიებებში, ასევე მოლაპარაკებებში შეზღუდვას. ეს იყო პირდაპირი პასუხი თურქეთის მთავრობის დემოკრატიული და სამართლებრივი პროცესების დარღვევაზე, რაც გავლენას ახდენდა აშშ-თურქეთის ურთიერთობებზე.
2. მიანმარის სამხედრო ხელისუფლება და დასავლეთის სანქციები.
2021 წელს მიანმარში სამხედრო გადატრიალების შემდეგ, დასავლეთის სახელმწიფოებმა, განსაკუთრებით აშშ-მა და ევროკავშირმა, უარი განაცხადეს მიანმარის სამხედრო ხელისუფლების წარმომადგენლებთან შეხვედრებზე. ასევე დაწესდა სხვადასხვა ტიპის სანქციები, რაც მიანიშნებს, რომ დემოკრატიული ღირებულებების დარღვევა იწვევს საერთაშორისო იზოლაციას.
3. ირანის დიპლომატიური იზოლაცია
ირანის ბირთვული პროგრამის და ადამიანის უფლებების დარღვევების გამო, არაერთმა ქვეყანამ, მათ შორის აშშ-მ და ევროკავშირმა, დააწესა ირანის ოფიციალური პირების საერთაშორისო ღონისძიებებში მონაწილეობაზე შეზღუდვები. 2019 წელს ირანის საგარეო საქმეთა მინისტრ მოჰამად ჯავად ზარიფს აეკრძალა აშშ-ში გამგზავრება გაეროს შეხვედრაზე დასასწრებად. ეს ქმედება პირდაპირ კავშირში იყო ირანის მთავრობის პოლიტიკურ ქმედებებთან.
4. საუდის არაბეთის პრინც მუჰამედ ბინ სალმანის იზოლაცია ხაშოგის მკვლელობის შემდეგ
2018 წელს, საუდის არაბეთის ჟურნალისტ ჯამალ ხაშოგის მკვლელობის შემდეგ, საერთაშორისო საზოგადოებამ, მათ შორის აშშ-მა, გარკვეული დიპლომატიური შეზღუდვები და სანქციები დააწესა საუდის არაბეთის მმართველი ოჯახის მიმართ. ბაიდენის ადმინისტრაციამ მემკვიდრე პრინც მუჰამედ ბინ სალმანთან ურთიერთობები შეზღუდა, რაც საუდის არაბეთისთვის ძლიერი დიპლომატიური სიგნალი იყო.
5. ჩრდილოეთ კორეა და მისი ლიდერი კიმ ჩენ ინი
ჩრდილოეთ კორეის ბირთვული პროგრამისა და ადამიანის უფლებების სისტემატიური დარღვევების გამო, აშშ-მა და სხვა საერთაშორისო ორგანიზაციებმა ჩრდილოეთ კორეის ლიდერის და მისი მთავრობის წევრების იზოლაციის გადაწყვეტილება მიიღეს. ჩრდილოეთ კორეის ლიდერს არ იწვევენ საერთაშორისო მოლაპარაკებებზე ან უმაღლესი დონის შეხვედრებზე, რაც ერთ-ერთი ყველაზე მკვეთრი მაგალითია საერთაშორისო იზოლაციისა.
ეს მაგალითები ნათლად აჩვენებს, რომ როდესაც სახელმწიფო ან მისი ლიდერი დემოკრატიულ ღირებულებებს უგულებელყოფს, საერთაშორისო საზოგადოება ხშირად საპასუხო ნაბიჯებს დგამს დიპლომატიური იზოლაციისა და სანქციების სახით. აშშ-ის მიერ საქართველოს პრემიერ მინისტრის მიწვევის გაუქმება არ არის გამონაკლისი და მსგავსი ქმედებები არაერთხელ განხორციელებულა სხვა ქვეყნების ლიდერების მიმართაც.
ტექსტი AI
