საქართველოში პოლიტიკური პროცესები ხშირად აღიქმება როგორც სტაბილურობისთვის რისკის შემცველი და რომ საფრთხეს უქმნის სოციალურ, ეკონომიკურ თუ პოლიტიკურ სიმშვიდეს. ბევრს პოლიტიკა და არჩევნები ნაკლებად აინტერესებს, რადგან ეს პროცესი ხშირად ასოცირდება სირთულეებთან და ეჭვებთან.
წარსულში მრავალჯერ ყოფილა შემთხვევა, როცა საარჩევნო პერიოდებმა ან მასთან დაკავშირებულმა მოვლენებმა პოლიტიკური და სოციალური დაძაბულობა გააძლიერა, რამაც ზოგადად სტაბილურობის იდეა სარისკოდ აქცია საზოგადოების თვალში. ამაზე კი პასუხისმგებლები არიან პოლიტიკოსები.
ხალხის ამ ნაწილს ვერ შეედავები, ეს აღქმა ნაწილობრივ დასაბუთებული შეიძლება იყოს, მაგრამ მთლიანობაში გადაჭარბებული და ზოგჯერ მიკერძოებულია.
ეს მოვლენები განსაკუთრებით მოქმედებს ახალგაზრდა თაობაზე, რომელიც დიდად არ არის ჩართული პოლიტიკურ პროცესებში, მაგრამ მნიშვნელოვან როლს თამაშობს ქვეყნის განვითარების გზაზე. ამის კარგი მაგალითია 2023 წლის მარტის აქციები და ხელისუფლების მხრიდან “რუსული კანონის” უკან წაღება, რაც ცალსახად GEN Z-ის დამსახურებაა. მაშინ ხელისუფლებამ Gen Z-ის ხასიათის შესახებ ბევრი არაფერი იცოდა.
სინამდვილეში, პოლიტიკური პროცესები – არჩევნები, პროტესტები, დებატები – დემოკრატიის განუყოფელი ნაწილია და აუცილებელია ქვეყნის განვითარებისთვის. თუ საზოგადოებას მიეცემა საშუალება, ღიად და მშვიდობიანად გამოხატოს საკუთარი აზრი, პოლიტიკური პროცესები, პირიქით, სტაბილურობის განმტკიცებასაც კი შეუწყობს ხელს.
საქართველოში არსებულ სკეპტიციზმს და ნიჰილიზმს ხშირად იწვევს ხანგრძლივი პოლიტიკური პოლარიზაცია, კორუფცია და ხელისუფლების არასტაბილური ნაბიჯები. ეს კი ბუნებრივია, ზრდის უნდობლობას და ქმნის ეჭვს – რას მოიტანს ცვლილებები? ახალ არასტაბილურობას? თუმცა, თუ ახალგაზრდები და საზოგადოება, ზოგადად, უფრო აქტიურად და პასუხისმგებლიანად ჩაერთვებიან პოლიტიკურ პროცესებში, ეს ხელს შეუწყობს ჯანსაღი და სტაბილური დემოკრატიის განვითარებას.
პოლიტიკური ინდიფერენტულობა და უნდობლობა
ქართველ ახალგაზრდებში ხშირად გვხვდება სკეპტიკური დამოკიდებულება პოლიტიკის მიმართ. ზოგიერთი კვლევის მიხედვით, ახალგაზრდების დიდი ნაწილი მიიჩნევს, რომ მათი ხმა არაფერს ცვლის და ქვეყნის პოლიტიკა კვლავაც გარკვეული ძალების გავლენის ქვეშაა. ამის მიზეზად შეიძლება ჩაითვალოს ქვეყნის ხანგრძლივი პოლიტიკური პოლარიზაცია და წლების განმავლობაში მთავრობისა და ოპოზიციის დიდი ნაწილის მიმართ უნდობლობა.
ბევრი ახალგაზრდა მიიჩნევს, რომ პოლიტიკაში ჩართვის სურვილს უკლავს ქართულ პოლიტიკაში გაბატონებული სახეები და პოლიტიკური ძალები, რომლებიც მხოლოდ საკუთარი ინტერესებისთვის მოქმედებენ. პოლიტიკოსები, რომლებიც 30 წელიწადზე მეტი ხნის განმავლობაში პოლიტიკურ სცენაზე დომინირებენ, საქართველოს პროგრესს მუდმივად უკან ექაჩებიან და “წრეზე ატარებენ” ქვეყანას. ეს “გახრწნილი” (ფრაზა-AI) პოლიტიკური ელიტა არ თმობს ძალაუფლებას, რაც ახალგაზრდებში ნიჰილიზმს და უნდობლობას იწვევს. ბევრი მათგანი ფიქრობს, რომ ამ პოლიტიკურ ლანდშაფტში ახალი აზრები და ძალები ვერ დაიმკვიდრებენ ადგილს, თუ ძველი, მავნე ელიტა გვერდზე არ გაიწევს – რომ რეალურ ცვლილებებს და პროგრესს გზა გაეხსნას.
ძირითადი მიზეზები
პოლიტიკისადმი ახალგაზრდების სკეპტიციზმის მიზეზები მრავალფეროვანია, მაგრამ ყველაზე მნიშვნელოვანი ფაქტორები კორუფცია, ნეპოტიზმი და პოლიტიკური პოლარიზაციაა. ეს ფაქტორები აყალიბებენ დაუცველ და არასანდო გარემოს, რაც დამღუპველად მოქმედებს სამოქალაქო აქტიურობაზე.
- კორუფციისა და ნეპოტიზმის საკითხები: ახალგაზრდები ხშირად დაბნეულები არიან ხელისუფლებისა და პოლიტიკური პარტიების ქმედებებით. კორუფციული სქემებისა და ნეპოტიზმის გამო მათ უნდობლობა უჩნდებათ პოლიტიკის მიმართ.
- აგრესიული და პოლარიზაციული რიტორიკა: როგორც წესი, პოლიტიკური პარტიები საქართველოში ხშირად იყენებენ აგრესიულ რიტორიკას, რაც პოლარიზაციას უწყობს ხელს და ეწინააღმდეგება ჯანსაღი პოლიტიკური პროცესის განვითარებას. აგრესიული და პოლარიზაციული რიტორიკა ახალგაზრდებში ნეგატიურ განწყობას და ცინიზმს იწვევს პოლიტიკის მიმართ. ამის შედეგად მათი ნაწილი უარს ამბობს აქტიურ პოლიტიკურ პროცესებში ჩართვაზე, რადგან მათთვის პოლიტიკა ნეგატივთან არის ასოცირებული. აგრესიული პოლიტიკური გარემო ხელს უშლის მათ ნდობის ჩამოყალიბებას და, შესაბამისად, ამცირებს მონაწილეობის სურვილს არჩევნებსა თუ სხვა სამოქალაქო პროცესებში.
დემოკრატიის მნიშვნელობის აღქმა და აქტივიზმი
სკეპტიკური დამოკიდებულების მიუხედავად, ახალგაზრდების ნაწილისთვის დემოკრატია და სამოქალაქო უფლებები კვლავაც მნიშვნელოვანია. ბოლო წლებში საქართველომ იხილა ახალგაზრდა აქტივისტების აღმავლობა, რომლებიც დემოკრატიის და სამართლიანობის საკითხებზე ყურადღებას ამახვილებენ. ისინი სოციალურ ქსელებში აქტიურად განიხილავენ სამოქალაქო უფლებებს, სოლიდარობასა და დემოკრატიული ღირებულებების მხარდაჭერას, მაგრამ მაინც არ არიან ფართოდ ჩართულნი პოლიტიკურ პროცესში.
მიზეზები:
- საზოგადოებრივი მოლოდინების არარსებობა: მიუხედავად დემოკრატიული ღირებულებების მხარდაჭერისა, ახალგაზრდები ხშირად ფიქრობენ, რომ რეალურ ცვლილებას არჩევნების გზით ვერ მიაღწევენ.
- საარჩევნო მექანიზმების შეუსაბამობა: საარჩევნო სისტემის ნდობის დაკარგვა კიდევ ერთი მნიშვნელოვანი ფაქტორია, რომელიც ხელს უშლის ახალგაზრდებს ენდონ არჩევნებს. GEN Z-ი უკვე არაერთხელ მოესწრო საარჩევნო სისტემის მანიპულირების ფაქტებს.
სოციალური ქსელების გავლენა და ინფორმაციის გავრცელება
სოციალური ქსელები წარმოადგენს ძირითად მექანიზმს, რომლითაც ახალგაზრდები პოლიტიკური პროცესების შესახებ ინფორმაციას იღებენ. პლატფორმები, როგორიცაა Facebook, Instagram და TikTok, ახალგაზრდებისთვის ინფორმაციის პირველწყაროა, რაც მათ ხედვას და დამოკიდებულებას საკმაოდ ცვლის. თუმცა, სოციალური ქსელების საშუალებით გავრცელებული ინფორმაციის ხარისხი ხშირად არასანდოა. ახალმა თაობამ კი სხვებზე უკეთ იცის ინფორმაციის გადამოწმების გზები.
ეკონომიკური გამოწვევები და ემიგრაცია
საქართველოს ეკონომიკური მდგომარეობა და ახალგაზრდების ემიგრაციის ტენდენციები პირდაპირ მოქმედებს მათ პოლიტიკურ აქტიურობაზე. ბევრი ახალგაზრდა, ვინც საქართველოდან გადის, მიიჩნევს, რომ ქვეყანაში დარჩენის და მომავლის პერსპექტივა არ აქვს, ამიტომ არც პოლიტიკურ პროცესებში მონაწილეობს. ეკონომიკური სირთულეები და დასაქმების პრობლემები ხშირად გავლენას ახდენს იმაზე, თუ როგორ აღიქვამენ ისინი არჩევნებს და ზოგადად, პოლიტიკურ სისტემას.
გამოსავალი და პოტენციური შესაძლებლობები
იმისათვის, რომ ახალგაზრდები უფრო აქტიურად ჩაერთონ პოლიტიკურ პროცესებში, საჭიროა რიგი ცვლილებების განხორციელება:
- მონაცემების სანდოობის გაზრდა: აუცილებელია პოლიტიკურმა პარტიებმა პროცესებში გამჭვირვალობა და სანდოობა მოიპოვონ, რომ ახალგაზრდებმა პოლიტიკურ პროცესებზე გავლენის შანსი დაინახონ.
- ახალგაზრდული პოლიტიკის გაძლიერება: აუცილებელია ახალგაზრდა კანდიდატების წახალისება და მათი აქტიური ჩართულობა პოლიტიკურ სივრცეში. ეს ხელს შეუწყობს ახალი იდეებისა და ინიციატივების გაჩენას, რაც საზოგადოებას ახალ იმედს მისცემს.
- სოციალური მობილიზაცია და სამოქალაქო განათლება: მნიშვნელოვანია სოციალური აქტივობების და სამოქალაქო განათლების გაძლიერება, რომ ახალგაზრდები უფრო ინფორმირებული და პოლიტიკურად აქტიური გახდნენ.
დასკვნა
მიუხედავად იმისა, რომ ქართველი ახალგაზრდები ხშირ შემთხვევაში სკეპტიკურად უყურებენ არჩევნებსა და პოლიტიკურ პროცესებს, მათ აქვთ ძლიერი მოლოდინი ქვეყნის მომავლის მიმართ. დემოკრატიის სიძლიერე და სამართლიანობის მოთხოვნილება უფროდაუფრო იზრდება, რაც გვაჩვენებს, რომ ახალგაზრდებმა შესაძლოა მნიშვნელოვანი წვლილი შეიტანონ საქართველოს პოლიტიკურ განვითარებაში, თუ პოლიტიკურ გარემოებას და საარჩევნო პროცესებს მეტი სანდოობა ექნება.
ქართველი ახალგაზრდების მზარდი პროტესტი და სკეპტიციზმი პოლიტიკის მიმართ მიგვანიშნებს, რომ დროა, პოლიტიკურ სისტემაში ახალმა ხედვამ დაიმკვიდროს. თუმცა, თუ საბჭოთა სტილით აზროვნების და ბინძური თამაშების პოლიტიკოსები ძალაუფლებას არ თმობენ, ახალგაზრდების უმრავლესობას შანსი არ ექნება, ქვეყნის პოლიტიკურ პროცესებში ჩაერთონ რეალური ცვლილების მისაღწევად.
ახალგაზრდებს აქვთ პოტენციალი გააძლიერონ ქვეყნის დემოკრატია და დასავლური ღირებულებები. თუმცა, ამისთვის ძველი პოლიტიკური ელიტა გვერდზე უნდა გადგეს და გზა დაუთმოს ახალ თაობას – თაობას, რომელიც მზადაა საქართველოს 30-წლიანი წრეზე ტრიალი დაასრულოს და ქვეყანა წინ წაიყვანოს. მხოლოდ ამგვარი განახლებით შეძლებს საქართველო რეალური პროგრესისა და დემოკრატიული განვითარებისთვის აუცილებელი ნაბიჯების გადადგმას.
სტატია მომზადებულია AI-ის მიერ
ფოტო ზურაბ ცერცვაძე
